Nicola Abbagnano και Φιλοσοφική Συμβουλευτική

                   

Αν μια από τις φιλοσοφικές ανθρωπολογίες αξίζει να μελετηθεί, αυτή είναι του υπαρξιστή  Nicola Abbagnano. O Nicola Abbagnano, δεν ταυτίζεται με τους ωκεανολόγους της μεταφυσικής, δεν συμπλέει με χλιμιτρίσματα υλισμού, ούτε συνηγορεί  με υψηλοκάπελλους υπαρξισμούς αν και ο ίδιος υπαρξιστής.

Υπήρξε ένας ιδιότυπος υπαρξιστής  με διασκεπτικά ερωτήματα και προτάσεις για την  αυτοδιάθεση του ανθρώπου. Αντίθετος του ορθολογισμού και του αλογισμού, και στεκόμενος  απέναντι  σε αποφατισμούς του τύπου, «ο άνθρωπος δεν είναι ακόμη, και δεν έχει ακόμη. Συνεπώς η ριζική κατάσταση του ανθρώπου είναι η ελλειμματικότητά του». Ο Nicola Abbagnano, φιλοσοφεί επάνω σε μια εμπειρική – βιωματική μέριμνα που καλείται possibilità δυνατότητα. Ξεκινάει από μια συμφωνία με τον Χάιντεγκερ για να διαφωνήσει στη συνέχεια. Συμφωνεί με την άποψη του Χάιντεγκερ όταν εκείνος γράφει στο βιβλίο του «Sein und Zeit» ότι «η δυνατότητα ως υπαρκτικό γνώρισμα είναι ο  πρωτογενής και ο θεμελιώδης οντολογικός και θετικός προσδιορισμός του “ενθάδε είναι – Dasein”». Αυτή είναι και η μόνη συμφωνία  Abbagnano  και Χάιντεγκερ.

Και αυτό γιατί σύμφωνα με τον Nicola Abbagnano η δυνατότητα είναι εκείνη που ρυθμίζει τη βαθύτερη σχέση με τα πράγματα και τους άλλους, κυρίως με τον εαυτό μας. Ακόμη και μέσα  στο καταθλιπτικό καθημερινό πλαίσιο της ζωής μας μπορούμε να αντλήσουμε εκείνες τις δυνατότητες που θα  μας δώσουν μια άλλη απάντηση, ένα λόγο ύπαρξης, μια άλλη εμπειρία εξέλιξης, μια νύξη για την απελευθέρωση της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Nicola Abbagnano θεωρεί ότι οι πολυάριθμες δυνατότητες που υπάρχουν στη ζωή μπορούν να αποκαταστήσουν μια σχέση, μια  συσχέτιση.

Ο Nicola Abbagnano αποδέχεται ότι η εξωτερική πραγματικότητα, έτσι όπως εκφράζεται στον κόσμο η αμεσότητά της γεννά αισθήματα φόβου, αναπτύσσει δύσκολες συνθήκες, τρομοκρατεί πολλές φορές την ανθρώπινη παρουσία. Η δυνατότητα όμως, η οποία τροφοδοτεί την αλλαγή στον εκφρασμένο τρόπο ζωής, μπορεί να συμβάλλει δημιουργικά στη διαμόρφωση των όρων της ζωής μας. Η δυνατότητα για τον Nicola Abbagnano, δεν μετατίθεται στο μακρινό μέλλον, όπως συμβαίνει με τους άλλους υπαρξιστές, αλλά επιβεβαιώνει τον ευδιάκριτο οριστικό χαρακτήρα της στο παρόν. Εκτιμά ο Nicola Abbagnano, ότι ο άνθρωπος χάνει τις αυθεντικές του δυνατότητες, αλλοτριώνεται, διασκορπίζεται, αποπροσωποποιείται, διαθέτει όμως ανεξάντλητες δυνατότητες που μπορούν να τον κρατήσουν ελεύθερο και αυτεξούσιο. Η εκτίμηση του, είναι ότι η φύση έκρυψε περίτεχνα πολλαπλές δυνατότητες ικανές να απελευθερώσουν τον άνθρωπο από το αδιέξοδο της ιστορικής και  υπαρκτικής του τύρβης.

O Nicola Abbagnano, από το 1942, πολύ πριν από τον Λιούις Τόμας θεμελιώνει τις απροσμέτρητες δυνατότητες του ανθρώπου. Τι μας λέει στις μέρες μας ο Λιούις Τόμας «χάρη στην ύπαρξη του απείρου των δυνατοτήτων της πολυπλοκότητας του νευρικού συστήματος, που ξεπερνάει τα όρια του αντιληπτού και προκαλεί απέραντο δέος και θαυμασμό ο άνθρωπος είναι βιολογικά προγραμματισμένος με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπόκειται σε καμία χειραγώγηση και να έχει πάντα την ελευθερία της συνεχούς αναζήτησης νέων στόχων και σκοπών.»

Με άλλα λόγια ο Λιούς Τόμας συμφωνεί με τον Nicola Abbagnano και μας λέει με την δική του επιστημονική γλώσσα ότι η δομή του νευρικού συστήματος του ανθρώπου είναι εκείνη που τον καθιστά  βιολογικά ελεύθερο. Το ίδιο με την δική του φιλοσοφική  γλώσσα θα τονίσει και ο Nicola Abbagnano, «η υπαρξιακή δυνατότητα μπορεί να έχει ποικίλα χαρακτηριστικά αλλά το περιεχόμενο της είναι εκείνο που την εξαίρει σε αυθεντική».

Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπαρξισμό του Nicola Abbagnano ονομάζεται «Θετικός Υπαρξισμός - Esistenzialismo Positivo» και αποτελεί το καλύτερο εργαλείο για την Φιλοσοφική Συμβουλευτική.  

Απόστολος Αποστόλου.