Κυριακή 1 Απριλίου 2018

Κινηματογράφος και Φιλοσοφική Συμβουλευτική


12 Βασικές ταινίες Federico Fellini που πρέπει να παρακολουθήσετε ...Ο μάγος της εικόνας Φεντερίκο Φελίνι και ο Βιμ Βέντερς ο σκηνοθέτης της «βιωμένης διάρκειας» είναι οι κινηματογραφιστές που ουσιαστικά γράφουν δοκίμια φιλοσοφίας όχι επάνω στο λευκό χαρτί, αλλά στο λευκό «πανί» του σινεμά. Ο Φελίνι με την  ιεραποδημία της ψυχής του προς το αθέατο, φιλοσοφεί και μαζί πριμοδοτεί το ανάποδο της σκέψης. Ενώ ο Βέντερς, φιλόσοφος, γιατρός, ζωγράφος και κινηματογραφιστής, βεβαιώνει την αυτονομία της διάρκειας.

Και οι δύο ασχολήθηκαν με το νιτσεϊκό «αισθητικώς ζην» και κατανόησαν πλήρως τον υπαρξιακό πυρετό του Γκόρκι , όταν εκείνος πρότεινε η «αισθητική να γίνει η ηθική του μέλλοντος».  Με δύο ταινίες τους (Πρόβα Ορχήστρας για τον Φελίνι και Κατάσταση Πραγμάτων για τον Βέντερς) μας παραδίδουν στο παιχνίδι της τέχνης. Όχι ως θέαμα αλλά ως τρόπος ζωής. Η τέχνη σύμφωνα με τους δύο έχει καταστεί παραπλήρωμα της ζωής και έχει υποκαταστήσει τη ζωή. Ζούμε στα μεταίχμια και στις ανανεωτικές ερμηνευτικής της τέχνης, αλλά δεν ζούμε τη βιομέριμνα μας ως τέχνη.

Ο Προύστ, με την αχρονικότητα της αφήγησης στο εξαιρετικό «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», και ο Γκυ Ντεμπόρ, με το «Η κοινωνία του θεάματος» ξαναέφεραν στην επικαιρότητα το «αισθητικώς ζην» και μαζί το αίτημα όχι να ζούμε ως παθητικοί θεατές της τέχνης και να εξαντικειμενίζουμε  τους συμβολισμούς της,  αλλά να  γίνουμε εμείς  ο συμβολισμός και να ξετυλιχτούμε  ως τέχνη. Δηλαδή να αντιμετωπίζουμε τη ζωή μας, ως πολύτιμο έργο τέχνης, επάνω στο οποίο οφείλουμε  να δουλεύουμε όσο ζούμε. 

Ο Φελίνι με το «Πρόβα Ορχήστρας», αφηγείται ένα αισθητικό γεγονός, ένα κονσέρτο που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Μοιάζει κάπως με την ταινία Οκτώμισι (αριστούργημα του Φελίνι) που πάντα μένει η προσπάθεια ανολοκλήρωτη, με την διαφορά ότι εδώ το κίνητρο της αδυναμίας δεν βρίσκεται στον ίδιο τον δημιουργό αλλά μέσα στο σύστημα παραγωγής. Εδώ όλα θέλουν να γίνουν σύμβολο. Όμως και κατά τη στιγμή που τίποτα πια  δεν υπάρχει κωδικοποιημένο ως τέχνη επιβεβαιώνεται μια νέα ελπίδα του συμβολισμού. Ο μαέστρος γίνεται ο ίδιος τέχνης, οι μουσικοί επίσης, παίρνουν και  εκείνοι τη θέση του συμβόλου μέσα στο συμβολικό της δημιουργίας, που δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Εξάλλου ο Φελίνι έχει αποδείξει και στα άλλα φίλμς του, ότι αρνείται τα πάντα, την εξυπνάδα, τη φαντασία την ειρωνεία, την περιέργεια, το πνεύμα της περιπέτειας, ακόμη και την τέχνη του έρωτα, (από την ταινία του Καζανόβας) αν δεν καταφέρουν όλα αυτά να γίνουν σύμβολα μεταφοράς, να γίνουν δηλαδή τέχνη ζωής. Οι αυταπάτες σε βοηθούν μόνο στο ν’ αφήνεσαι να ζεις θα μας πει στο (Ντόλτσε Βίτα) γιατί εγκλείουν τους μεγαλύτερους συμβολισμούς της ζωής. Ο ποιητής της εικόνας Φελίνι απέδειξε και με το «Οκτώμισι» που ήταν μια ταινία μέσα στην ταινία, ότι  το έργο τέχνης δεν είναι  κάποιο θέαμα αλλά η ίδια η ζωή μας.

45 καλύτερες φωτογραφίες του Wim Wenders στο Pinterest |  Κινηματογράφος, Ταινίες ...Ο Βέντερς με το αριστουργηματικό «Η κατάσταση των Πραγμάτων» αρχίζει με την τέχνη, διασχίζει τη ζωή και τελικά κλείνει πάλι με τη τέχνη. Η ιστορία της ταινίας είναι η ιστορία κάποιου σκηνοθέτη που επιχειρεί να γυρίσει μια ταινία και τελικά δεν το καταφέρνει. Όμως μέσα από την ανολοκλήρωτη προσπάθεια, δηλαδή την αγύριστη ταινία βγαίνει και μια άλλη, αυτή που βλέπουμε.


Ο Λυοτάρ μας έχει δώσει τα φώτα του επί του θέματος και μας έχει ήδη  πει, από την εποχή της ρομαντικής τέχνης ότι ο καλλιτέχνης δεν θέλει απλώς να δείξει την τέχνη του αλλά να καταστεί και εκείνος ο ίδιος έργο τέχνης, δηλαδή ότι σημασία δεν έχει το καλλιτέχνημα αλλά ο καλλιτέχνης. Μήπως θα πρέπει να αναστοχαστούμε επάνω στην τέχνη της ζωής και όχι στην θεαματικότητα της τέχνης; Αυτό δεν κάνει εξάλλου η Φιλοσοφική Συμβουλευτική.

Απόστολος Αποστόλου.




        





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου